Image Image Image Image Image
Scroll to Top

To Top

Strafzaken

06

okt
2018

In Strafzaken

Door - F.P. Slewe

Wet bronbescherming in strafzaken

On 06, okt 2018 | In Strafzaken | Door - F.P. Slewe

Op 1 oktober 2018 is de wet bronbescherming in strafzaken (Staatsblad 2018, 264) in werking getreden. Deze wet kent aan journalisten en publicisten een beperkt verschoningsrecht toe. Voorts verbindt de wet striktere regels aan het toepassen van dwangmiddelen tegen journalisten en publicisten in een strafrechtelijk onderzoek.

Verschoningsrecht
Een getuige kan zich beroepen op zijn verschoningsrecht in het kader van zijn verhoor door de rechter-commissaris in het vooronderzoek dan wel tijdens het verhoor tijdens het onderzoek op de terechtzitting door de rechtbank. Verschoningsrecht is toegekend aan verdachten die zich niet behoeven te belasten en personen die tot hen in een bepaalde familiaire betrekking staan, en een aantal groepen van personen die uit hoofde van ambt of beroep (de geestelijke, arts, advocaat of notaris) tot geheimhouding zijn verplicht. De getuige die zonder wettige grond weigert op de gestelde vragen te antwoorden, kan op bevel van de rechter-commissaris, indien dit in het belang van onderzoek dringend noodzakelijk is, in gijzeling worden genomen, totdat de rechtbank daaromtrent zal hebben beslist.
Tijdens het onderzoek op de terechtzitting kan de rechtbank indien dit voor het onderzoek dringend noodzakelijk is, een bevel tot gijzeling geven ten aanzien van de getuige die zonder wettige grond weigert de gestelde vragen te beantwoorden.

Door de nieuwe wet kunnen getuigen die als journalist of publicist in het kader van nieuwsgaring, beschikken over gegevens van personen die deze gegevens ter openbaarmaking hebben verstrekt, zich verschonen van het beantwoorden van vragen over de herkomst van die gegevens. Dit verschoningsrecht van de journalist of publicist is evenwel niet onbeperkt. De rechter(-commissaris) kan namelijk het beroep van de getuige op zijn verschoningsrecht afwijzen indien hij oordeelt dat bij het onbeantwoord blijven van vragen een zwaarder wegend maatschappelijk belang een onevenredig grote schade zou worden toegebracht.

Toepassing van dwangmiddelen
De nieuwe wet strekt tevens tot gelijktrekking van de positie van journalisten en publicisten met een beperkt verschoningsrecht aan die van de verschoningsgerechtigden op grond van ambt of beroep (de geestelijke, arts, advocaat of notaris) waar het gaat om vergaren van gegevens voor strafrechtelijk onderzoek. Dit betekent dat het doorzoeken en in beslag nemen van voorwerpen en geschriften op het kantoor van bijvoorbeeld een redactie van een krant of weekblad alleen mogelijk is na toestemming van en in aanwezigheid van een rechter-commissaris en niet meer op enkel gezag van de officier van justitie. De rechter-commissaris kan zich daarbij laten voorlichten door een vertegenwoordiger van de beroepsgroep waartoe de verschoningsgerechtigde behoort.

Reikwijdte van de wet
De wet bronbescherming in strafzaken is niet strikt beperkt tot degenen die zich geheel beroepsmatig of alleen tegen betaling met nieuwsgaring bezighouden. De wet geldt ook voor publicisten die schrijven over politieke of actuele aangelegenheden. Dit sluit aan bij het veranderende karakter van de vrije nieuwsgaring en het medialandschap in de afgelopen jaren. Het publieke debat speelt zich namelijk niet meer alleen af in kranten of op televisie en radio maar bijvoorbeeld ook op social media. Het ziet er dan ook naar uit dat een bredere groep dan enkel “traditionele journalisten” een beroep kan doen op deze bepaling.

5/5 - (4 stemmen)

Call Now Button